ĐINH NHỌT HẬU BỐI

Nhọt (Furuncle) là tình trạng viêm cấp tính gây hoại tử nang lông và tổ chức xung quanh. Vì độc tố cầu khuẩn cao nên viêm toàn bộ nang lông, lan ra cả tổ chức xung quanh, làm hoại tử cả một vùng biểu hiện thành "ngòi" gồm tế bào, xác bạch cầu.
Vị trí hay gặp ở gáy, lưng, mông, các chi, chỗ nếp gấp,nơi tập trung nhiều bả nhờn,mồ hôi,bụi bẩn..
Bệnh thường gặp về mùa hè, nam nhiều hơn nữ. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh, tuy nhiên bệnh thường gặp hơn ở trẻ em.
Nhọt cụm còn gọi là nhọt bầy hay hậu bối là tình trạng nhiễm khuẩn cấp tính ở da gồm một số nhọt xếp thành đám. Bệnh thường gặp ở những người bị suy dinh dưỡng, giảm miễn dịch hoặc mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, hen phế quản, lao phổi.

"Hậu bối "(carbuncle) còn gọi là đinh hương sen, là một cụm đinh nhọt gặp ở vùng gáy, xương cùng. Do tụ cầu vàng độc tính cao, gây viêm lan sâu rộng đến chân bì và hạ bì làm hoại tử cả một vùng. Thường gặp ở người già, người suy yếu. Toàn thân bệnh nhân yếu mệt, sôt cao có triệu chứng nhễm khuẩn nhiễm độc nặng. Tại chỗ bị sưng nề, đỏ tím có nhiều mủ, nhiều ngòi, lỗ chỗ như tổ ong. Có thể dẫn tới nhiễm khuẩn huyết, ở mông và xương cùng gây hoại tử hoặc loét có khi chạm vào mạch máu to làm chảy máu ồ ạt.
Nhọt bầy là nhiều đinh nhọt mọc liên tiếp đợt này đến đợt khác, dai dẳng hàng tháng. Thường gặp ở người suy nhược lao tâm lao lực, hoặc đái đường.

NGUYÊN NHÂN ?

Nguyên nhân gây bệnh là tụ cầu vàng (S. aureus),có thể gặp liên cầu. Bình thường những vi khuẩn này sống ký sinh trên da nhất là các nang lông ở các nếp gấp như rãnh mũi má, rãnh liên mông… hoặc các hốc tự nhiên như lỗ mũi. Khi các nang lông bị tổn thương kết hợp với những điều kiện thuận lợi như tình trạng miễn dịch suy giảm, suy dinh dưỡng, vệ sinh kém, người mắc bệnh tiểu đường… vi khuẩn phát triển và gây bệnh.

DẤU HIỆU PHÁT HIỆN BỆNH ?

Biểu hiện ban đầu là sẩn nhỏ, màu đỏ ở nang lông sưng nề, chắc, tấy đỏ. Sau 2 đến 3 ngày, tổn thương lan rộng hóa mủ tạo thành ổ áp xe ở giữa hình thành ngòi mủ,có đầu ,sờ cứng.
Đau nhức là triệu chứng cơ năng thường gặp nhất là ở các vị trí mũi, vành tai, đôi khi làm cho trẻ quấy khóc nhiều. Vị trí thường gặp là ở đầu, mặt, cổ, lưng, mông và chân, tay. Số lượng tổn thương có thể ít hoặc nhiều, kèm theo các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, hội chứng nhiễm khuẩn.
Bệnh có thể khỏi nhưng có thể kéo dài thành nhiều đợt liên tiếp,có thể cùng vị trí hoặc nhọt mọc nơi khác.
- phân biệt : Ở giai đoạn sớm cần chẩn đoán phân biệt với viêm nang lông, Herpes da lan tỏa, trứng cá và viêm tuyến mồ hôi mủ.
- Biến chứng nhiễm khuẩn huyết có thể gặp nhất là ở những người bệnh suy dinh dưỡng. Nhọt ở vùng môi trên, má có thể dẫn đến viêm tĩnh mạch xoang hang và nhiễm khuẩn huyết nặng.

ĐIỀU TRỊ ?

- Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên tránh tự lây nhiễm ra các vùng da khác bằng xà phòng Lifebuoy, Septivon…
- Ở giai đoạn sớm chưa có mủ: Tránh nặn, kích thích vào tổn thương.

- Giai đoạn có mủ cần tháo mủ,phẫu thuật rạch rộng làm sạch tổn thương.

- Cần kết hợp điều trị tại chỗ và toàn thân.

Tại chỗ :

- Dung dịch sát khuẩn: Sát khuẩn ngày 2- 4 lần trong thời gian 10 -15 ngày. Có thể dùng một trong các dung dịch sát khuẩn sau:
+ Povidon-iodin 10%.
+ Hexamidin 0,1%.
+ Chlorhexidin 4%.

- Thuốc kháng sinh bôi tại chỗ: Bôi thuốc lên tổn thương sau khi sát khuẩn, thời gian điều trị từ 7-10 ngày. Dùng một trong các thuốc sau:
+ Kem hoặc mỡ acid fucidic 2%, bôi 1- 2 lần ngày.
+ Mỡ Neomycin, bôi 2- 3 lần/ngày.
+ Kem Silver sulfadiazin 1%, bôi 1-2 lần/ngày.
+ Mỡ mupirocin 2% bôi 3 lần/ngày.
+ Erythromycin 1-2 lần/ngày.
+ Clindamycin 1-2 lần/ngày.

Toàn thân : có thể kết hợp 1 đợt kháng sinh và thuốc đông y thanh lọc cơ thể

- Kháng sinh toàn thân bằng một trong các kháng sinh sau:
+ Penicilin M (cloxacilin) 2g/ngày.
+ Amoxicilin-clavulanat.
Trẻ em 80 mg/kg/ngày chia 3 lần.
Người lớn 1,5-2 g/ngày chia 2 lần.
+ Roxithromycin viên 150mg:
Trẻ em 5-8 mg/kg/ngày chia 2 lần.
Người lớn 2 viên/ngày chia 2 lần.
+ Azithromycin 500 mg ngày đầu tiên, sau đó 250 mg/ngày x 4 ngày.
+ Pristinamycin:
Trẻ em 50 mg/kg/ngày, chia 2 lần.
Người lớn 2-3 g/ngày, chia 2 lần.
+ Acid fucidic viên 250 mg.
Trẻ em liều 30-50 mg/kg/ngày, chia 2 lần.
Người lớn 1-1,5 g/ngày, chia 2 lần.
+ Thời gian điều trị từ 7- 10 ngày.

Vai trò của thuốc đông y :
Theo quan điểm y học cổ truyền nguyên nhân gây nhọt,hậu bối có thể do ăn nhiều đồ cay nóng,uống nhiều rượu làm tạng phủ tích nhiệt,độc từ bên trong phát ra.Hoặc do tà độc từ ngoài vào,khí huyết bị ngăn trở,tích nhiệt ở da lông,phát ra bệnh .
Điều trị dùng phép sơ tiết mạch Đốc,thanh trừ huyết nhiệt.
Theo đó Đông nam dược Phúc Nguyên đã nghiên cứu và cho ra đời nhiều bài thuốc thanh nhiệt xả độc, thanh lọc cơ thể điều trị dứt điểm tình trạng cơ địa mụn nhọt.hậu bối,giảm nhanh triệu chứng sưng nóng đỏ đau,xả độc nhanh,tháo mủ ,làm mềm ổ viêm,tái tạo vùng tổn thương và cải thiện thể trạng chống tái phát.
Thuốc nguồn gốc là những thảo mộc tự nhiên,an toàn lành tính không gây tác dụng phụ,có thể dung kéo dài.
Thời gian điều trị phụ thuộc vào đáp ứng của cơ địa bệnh nhân,thái độ hợp tác,chế độ kiêm khem và công tác vệ sinh phòng bệnh

PHÒNG BỆNH ?

- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: cắt móng tay, rửa tay hàng ngày.
- Tránh sử dụng các sản phẩm gây kích ứng da.
- Nâng cao thể trạng.
- Chú ý cải thiện điều kiện sinh hoạt , làm việc điều hoà, tránh rượu, cà phê thuốc lá, ăn ít đường,kiêng đồ cay nóng.Chú ý chống táo bón, điều hoà chức phận gan, điều trị đái đường nếu có.

Tin khác